Trao đổi với VnExpress.net trước thềm năm mới Giáp Ngọ, ông Andy Ho - Trưởng bộ phận Đầu tư của VinaCapital nhận định nền kinh tế năm 2014 sẽ sáng hơn và tạo động lực cho thị trường chứng khoán phát triển. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần chủ động thay đổi, nhất là về quản trị để thích nghi với quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng.

- Trong những biến chuyển của kinh tế Việt Nam năm 2013, ông ấn tượng nhất về những điểm gì?

- Kinh tế Việt Nam đã có những biến chuyển khá tích cực trong năm 2013. Về lĩnh vực ngân hàng, thanh khoản hệ thống được đảm bảo, 9 ngân hàng yếu kém đã hoàn tất tái cơ cấu, công ty xử lý nợ xấu VAMC được thành lập và bước đầu mua được 39.000 tỷ đồng nợ, vượt chỉ tiêu 35.000 tỷ cho năm 2013.

Tồn kho bất động sản cũng giảm đáng kể so với đầu năm. Theo Bộ Xây dựng, đến hết tháng 11 năm 2013, tồn kho bất động sản còn 96.000 tỷ đồng, giảm 24% so với cuối quý I/2013. Giá bất động sản đã giảm 30% so với trước đây.

Các chính sách vĩ mô của Nhà nước cũng mở ra theo hướng thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Bằng chứng là số liệu vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cam kết trong năm 2013 đạt gần 22 tỷ USD, tăng 55% so với năm 2012, vượt xa kế hoạch đề ra là 13-15 tỷ USD. Dòng vốn đầu tư gián tiếp (FII) cũng khá tốt khi nhà đầu tư nước ngoài tăng giá trị mua ròng chứng khoán hơn 70% so với năm 2012.

Tuy nhiên vẫn còn một số vấn đề cần cải thiện. Hoạt động các doanh nghiệp còn khó khăn, ước tính 60.000 doanh nghiệp giải thể trong năm 2013, tăng 12% so với 2012. Gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng đã triển khai nhưng bước đầu giải ngân còn hạn chế (ước đạt 2%).

Lãnh đạo VinaCapital kỳ vọng kinh tế năm 2013 sẽ sáng sủa hơn.

- Sang năm 2014, ông kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam sẽ đạt được những bước tiến như thế nào?

- Tôi cho rằng nền kinh tế nói chung sẽ phục hồi với tốc độ nhanh hơn 2013. Xuất khẩu được kỳ vọng sẽ tăng trưởng mạnh mẽ, đặc biệt ở hai trụ cột chính là dệt may và điện tử. Vốn FDI cũng có triển vọng sáng lạn vì ngày càng nhiều doanh nghiệp đang cân nhắc chuyển nhà xưởng qua Việt Nam để tiếp cận nguồn nhân công rẻ và các cơ hội từ Hiệp định Thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Về lạm phát, áp lực tăng giá từ yếu tố nhu cầu sẽ khá khiêm tốn vì sức tiêu dùng còn yếu. Thị trường ngoại hối cũng sẽ duy trì ổn định. Đồng tiền Việt Nam đã trụ khá vững qua những biến chuyển trong năm 2013 và sẽ chỉ phá giá thêm 1-2% trong năm tới.

Hệ thống ngân hàng và tăng trưởng tín dụng sẽ dần hồi phục. Trong năm 2014, VAMC dự kiến sẽ mua khoảng 100.000 tỷ đồng nợ xấu và bắt đầu quy trình xử lý chúng. Chúng tôi rất trông đợi vào khung pháp lý cho phép nhà đầu tư ngoại tham gia vào quá trình này để nợ xấu sớm được giải quyết triệt để.

Triển vọng phấn khởi của nền kinh tế Việt Nam cũng sẽ giúp thị trường chứng khoán diễn biến tích cực trong năm 2014. Năm vừa qua, VN-Index tăng trưởng gần 22%, một trong những chỉ số tăng mạnh nhất của Đông Nam Á. Tăng trưởng lợi nhuận của các nhóm hàng tiêu dùng và vật liệu công nghiệp cho thấy sự vượt bậc trong năm 2013 và sẽ tiếp tục tăng cao trong năm tới.

- Bản thân tham gia Hội đồng quản trị của nhiều doanh nghiệp, ông đánh giá thế nào về quá trình tái cơ cấu của doanh nghiệp Việt Nam?

- Tái cơ cấu là quá trình đã diễn ra thường xuyên tại các doanh nghiệp, có điều quy mô và cách thức thực hiện sẽ khác nhau tùy vào từng đặc thù doanh nghiệp và giai đoạn cụ thể. Khi đầu tư, ngoài việc hỗ trợ tài chính, chúng tôi còn mong muốn chia sẻ kinh nghiệm cùng doanh nghiệp. Chúng tôi đã mời các chuyên gia của những công ty nước ngoài có uy tín để hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong nhiều thương vụ đầu tư để giúp họ tái cơ cấu bộ máy quản lý.

Thông thường, sẽ rất khó để đánh giá ngay hiệu quả của việc tái cơ cấu, và 2-3 năm là thời gian hợp lý để đưa ra một nhận định chính xác.

- Để doanh nghiệp "thay da đổi thịt" sau các thương vụ M&A đòi hỏi nhiều công sức và thời gian. Các ông đã khi nào rơi vào hoàn cảnh “lực bất tòng tâm” do những ý kiến không đồng nhất chưa?

- Yếu tố quan trọng để doanh nghiệp Việt Nam có thể lớn mạnh, ra tầm quốc tế phần lớn nằm ở việc thiết lập một hệ thống hoạch định dài hạn, nâng cao năng lực quản lý và ra quyết định của các cán bộ quản lý cấp trung. Để làm được như vậy, phần lớn phụ thuộc vào tư duy của người chủ, thông thường cũng là người lãnh đạo doanh nghiệp (Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc).

Cũng có nhiều trường hợp chúng tôi không thành công trong việc thuyết phục họ thay đổi tư duy, do một số doanh nghiệp thường ngại thay đổi nhân sự quản lý và không muốn trả lương cao, hoặc quá tự tin vào chính họ. Tuy nhiên, chiến lược của chúng tôi khá nhất quán và rất khắt khe trong việc lựa chọn doanh nghiệp để đầu tư. Họ phải có những giá trị vượt trội so với các công ty cùng ngành, nên dù có thay đổi hay không thì đa phần những công ty này vẫn tăng trưởng và đem lại lợi nhuận tốt cho quỹ.

Đôi khi, tôi cũng lấy làm tiếc, vì nếu họ thay đổi để nâng cao năng lực quản trị điều hành hơn nữa thì họ hẳn sẽ trở thành những doanh nghiệp tầm cỡ trong khu vực chứ không chỉ là những “số một” của Việt Nam.

Quyết định nới room được nhiều nhà đầu tư ngoại chờ đợi. Ảnh: Nhật Minh

- Năm qua ông đã rút khỏi HĐQT của Nhà Khang Điền (KDH), Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ), nguyên nhân là gì?

- Tôi rút khỏi HĐQT của KDH và PNJ vì thời gian và công việc của bản thân tại các công ty này đã kết thúc thành công, nên tôi ủy quyền cho các chuyên viên đầu tư của VOF nói riêng và VinaCapital nói chung tiếp tục tham gia vào HĐQT của các doanh nghiệp này để đồng hành, hỗ trợ họ. Và hơn hết, cho dù VinaCapital có thoái vốn hay rút khỏi HĐQT của bất cứ công ty nào, chúng tôi đều làm việc trên phương diện hợp tác và cùng nhau phát triển.

- Nhà đầu tư nước ngoài kỳ vọng sẽ nới room vào cuối năm 2013, song đến nay vẫn chưa có quyết định chính thức. Theo ông, chậm trễ này tác động thế nào tới tâm lý thị trường?

- Việc nới room cho nhà đầu tư nước ngoài đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khởi xướng từ đầu năm. Chúng tôi là ủng hộ đề xuất này vì mở room từ 49% lên 60% sẽ tạo điều kiện cho khối ngoại gia tăng đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới. Tôi tin rằng quy định về nới room sẽ được ban hành sau khi Chính phủ cân nhắc về thời điểm và hoàn thiện nội dung để một khi được ban hành, quyết định sẽ nhanh chóng đi vào thực tiễn.

Theo tôi, quyết định nới room cho khối ngoại chưa kịp ban hành trong năm 2013 không hẳn là đã gây ra những mất mát. Thị trường chứng khoán Việt Nam đang từ từ thay đổi theo hướng quốc tế hóa hơn, đây là một hướng đi đúng và chúng tôi ủng hộ điều này.

- Bộ Tài chính đang xem xét cho bán cổ phần dưới mệnh giá, Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) có kế hoạch thoái vốn tại hàng loạt doanh nghiệp trong năm 2014 - 2015, điều này sẽ đem lại cơ hội gì cho nhà đầu tư?

- Theo tôi, quy định cho phép mua-bán cổ phần dưới mệnh giá sẽ mở ra cơ hội cho cả nhà đầu tư cũng như bản thân những doanh nghiệp niêm yết. Khi cung gặp cầu và đôi bên có thể việc thương lượng để đạt được giá cả hợp lý sẽ giúp tăng đáng kể số lượng thương

vụ mua bán. Hơn nữa, quy định này sẽ giúp đánh giá thực chất giá trị của doanh nghiệp. Tuy nhiên, các nhà đầu tư cần cân nhắc thận trọng nhiều yếu tố khách quan và chủ quan trước khi quyết định mua lại cổ phiếu của các doanh nghiệp này.

- Nhận định kinh tế 2014 sẽ không xấu hơn, vậy VinaCapital có kế hoạch huy động thêm vốn để đầu tư cho năm này hay không?

- VinaCapital là đơn vị quản lý quỹ đầu tư nên việc huy động vốn cho các quỹ luôn là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong suốt quá trình hoạt động. Hiệu quả đầu tư của VinaCapital trong suốt 10 năm qua là yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thuyết phục các nhà đầu tư. Hơn nữa, số vốn huy động sẽ không giới hạn vì chúng tôi tin rằng với tiềm lực tài chính tốt, VinaCapital sẽ có nhiều cơ hội đầu tư và thành công hơn nữa.